“Ik wil mijn haren zwart kleuren. Zwart in combinatie met turquoise. Ik wil zwarte kleren. Ik heb er al een tijdje over nagedacht. Ik ben niet als al die andere kinderen. Ik ben niet als die meisjes zoals die die zoveel selvies van zichzelf en met vriendinnen met pruil- of zoenlippen plaatsen. Ik ga niet uit en ik ga niet op stap met andere meiden. Ik ben altijd anders geweest en dat wat ik ben, klopt niet met wat ik aan mijzelf zie nu.” is de boodschap van Daphne kort geleden. Oké….. zwarte haren…. turquoise haren….
Het meisje wat ik drie jaar geleden hoorde roepen dat ze net zo lief dood was, heeft besloten. Het meisje wat nooit kon kiezen. Het meisje wat zich totaal niet interesseerde voor hoe zij er uit zag. Alles wat ik altijd in de opvoeding (en begeleiding) met haar voor heb gehad is, dat ze autonoom kan zijn. Autonoom zijn is in mijn ogen nog belangrijker dan zelfredzaamheid. Het is het eerste wat nodig is om die zelfredzaamheid ooit te bereiken. Als dat al mogelijk is natuurlijk. Je ‘eigenheid’ accepteren en er mee omgaan. Er van houden. Doen waar zij zelf achter staat. Bewust en met verstand. Niet omdat een ander zegt dat ze iets moet doen of moet zijn. Niet ‘omdat dat nu eenmaal altijd zo is’. Als je ‘anders’ bent, lukt het gewoon niet om ‘hetzelfde’ te zijn. Hoezeer mensen dat ook willen. Jaren lang heeft ze op school en daarbuiten gepoogd om mee te doen, om geaccepteerd te worden. Maar met blokkeren bereik je weinig …. niets. Mensen waren aardig. Maar ze is wel ‘anders’. Wat ze geleerd heeft is een mooie wijze les. Dat is niet zonder pijn gegaan. Ze weet nu dat andere mensen zich niet zullen aanpassen aan haar omdat ze, onzichtbaar, niet in staat is tot sommige dingen. Praten, naar school gaan, meedoen, hetzelfde zijn. Ze heeft geleerd dat ze zichzelf mag zijn. En jezelf zijn zit niet alleen in dat voelen en doen . Er zo uitzien wat bij dat ‘anders’ zijn past, maakt het leven veel makkelijker. Je laat al gelijk zien dat je het niet meer probeert, niet wil en dat het oké is zo. Ze vraagt al lang niet meer om acceptatie door anderen. Ze geeft al lang aan dat ze het oké vindt om alleen een plek op die wereld in te nemen. Alleen, zeker niet eenzaam. Dit is wat zij bereikt heeft. Achter de schermen ben ik dit, als moeder, steeds aan het beschermen. Ik moet er veel voor vechten om die ruimte en vrijheid die ze hiervoor nodig heeft mogelijk te maken. Want de maatschappij vindt dat het anders ‘hoort’. Naar school. Hele hulpbrigades, dan wel externe hulp. Desnoods in een dagopvang of kliniek. Wij hebben dat op een bepaald moment gestopt. Ze was ‘hulp’moe en eerlijk gezegd…. het hele gezin was dat. De professionele hulp (integratieve kindertherapie als basis) die ik haar zelf geef, geïntegreerd in de opvoeding lijkt wel degelijk effect te hebben.
Hoe vaak mensen ook roepen dat kinderen naar school moeten om zich sociaal te ontwikkelen, mijn kind laat zien dat dat heel anders kan. Waarom zou een school de enige manier zijn om die sociale ontwikkeling te bewerkstelligen. Onzin. Maar mensen willen dat gewoon niet zien. Mijn dochter van 16 heeft daar geleerd dat die wereld haar eerder afkeurt en niet accepteert omdat het haar gewoonweg niet lukt om ‘normaal’ te doen of te zijn. Hoe pijnlijk. Drie jaar na het verlaten van die wereld die ‘school’ heet, heeft ze besloten dat ze die acceptatie van ‘anderen’ ook helemaal niet nodig heeft om zich sociaal te ontwikkelen. Daar is ze nu. Hoe sociaal staat zij nu in de wereld? Hoe ziet zij zichzelf ten opzichte van haar leeftijdsgenoten, ten opzichte van de maatschappij, waar ze niet in toegelaten werd, waar ze ook niet meer in mocht? (zie besluit PCL Almere: niet naar een reguliere school, SO etc).
Ooit stond ze te verpieteren aan de kant van het schoolplein waarop de normale kinderen hun plezier beleefden en zich positief sociaal konden ontwikkelen. Zij stond daar sociaal dood te gaan. Nu is zij thuis, alleen, maar zeker niet eenzaam. En zij weet wie zij is. Zij is het meisje wat anders is dan anderen en zo kan zij zich onder hen begeven. Hoe autonoom. De sociale angst, het selectief mutisme is daar heus niet mee weg. Maar ook daar leeft ze mee. Ik kijk naar de kinderen op de school en ik zie hoe hard zij hun best doen om te zijn zoals de maatschappij hen wenst te zijn. Alles om geaccepteerd te worden. Het maakt niet uit wat daar voor nodig is. Elk kind maakt het op die manier veilig voor zichzelf. Het zijn allemaal personen die deze wereld willen overleven. Zichzelf zijn is in mijn ogen iets anders dan sociaal geaccepteerd. De één zal daar wat meer moeite mee hebben dan de ander. Willen we uiteindelijk gemiddeld zijn?
Het is niet vanzelf gegaan en het vraagt nog steeds heel veel, maar wij gaan door met deze weg. En ik geniet van mijn dochter. Ik zie haar zwarte en turquoise haren. Ze is een kunstenares. Maar ik zie vooral haar gelukkige, glunderende uitstraling. Thuis is Daphne Daphne en daar in de buitenwereld ook steeds meer.
(Daphne is 16 jaar en gaat sinds haar 13 niet meer naar school. Sinds haar 5e volgt zij IVIO, afstandsonderwijs. Daphne heeft selectief mutisme, een sociale angststoornis waarbij het kind wel kan praten maar dat in bepaalde situaties niet kan).
janine scherpenberg 